2) Hafi İnkıta (Gizli Kesiklik):
Ravinin muasırı olduğu lakin görüşmediği;
görüştüğü halde hadis almadığı bir şeyhten rivayet ettiğini ifade etmesi.
Ravinin görüşüp hadis rivayet ettiği bir
şeyhten, işitmediği bir hadisi rivayet ediyor görünmesi de gizli kesiklik
sebeplerindendir.
Meşhur muhaddis Abdu’r-Rezzak’ın şu rivayeti
munkatı’ hadise güzel bir örnek teşkil eder:
“Süfyan-ı Sevri’den, o Ebu İshak’dan, o Zeyd b.
Yusey’den, o da Huzeyfe’den rivayet etmiştir. Huzeyfe demiştir ki Hz. Peygamber
(s.a.v.) şöyle buyurmuştur:
“Hilafete Ebu Bekir’i geçirirseniz (iyi olur);
çünkü o kuvvetli ve güvenilir biridir. Hiçbir koğucunun kınaması onu Allah
yolundan alıkoymaz. Ali’yi geçirseniz (de olur); çünkü o, yol göstericidir,
doğru yoldadır. Sizi de doğru yolda tutar.”
Bu hadisin senedi ilk bakışta kesiksizdir. Lakin
iyice tetkik eden hadis alimleri onun iki yerinde inkıta olduğunu tesbit
etmişlerdir. Bunlardan birincisi, Abdu’r-Rezzak bu hadisi Süfyan (us-Sevri) den
değil, en-Nu’man b. Ebi Şeybe’den duymuştur. İkincisi de Süfyanu’s-Sevri Ebu
İshak’dan değil, Şureyk’den rivayet etmiştir. Böylece isnadın iki yerinde en-Nu’man
b. Ebi Şeybe ile Şureyk atlanmıştır.
İsnadında ravi ismi kapalı geçen munkatı’ hadise
misal:
Ebu A’la b. Abdullah b. eş-Şahir’den rivayet
edilmiştir: O iki kişiden, (onlar) Şeddad b. Evs’ten rivayet etmişlerdir. Şeddad
demiştir ki: Hz. Peygamber birimize namazında (dua ederek) şöyle demesini
öğretti “Allah’ım! Senden işler (im) de sebat (etmeme yardımcı olmanı)
diliyorum.”
Bu hadislerin senedinde de, görüldüğü gibi iki
kişiden bahsedilmiş, ancak bu iki kişinin kim oldukları açıklanmamıştır.
[1]
[1]
Talat Koçyiğit, Mücteba Uğur, İ. Hakkı Ünal, İmam-Hatib Liseleri İçin Hadis
Usulü, 12. sınıf: 11-12.